NeoCraft-Powertrail #4: Ikonenmalerhandwerk

NeoCraft-Powertrail #4: HET AMBACHT VAN ICONENSCHILDER

DE POWERTRAIL

Deze geocache maakt deel uit van de NeoCraft-Powertrail rond het thema oude Bulgaarse ambachten. De Powertrail heeft tot doel om informatie te verstrekken over verschillende oude ambachtelijke beroepen die in Bulgarije een bijzondere traditie vormen. Bij de cachelistings zit een uitvoerige beschrijving van de geschiedenis van het beroep, het beroepsprofiel en de producten. Op die manier moeten de cachelistings ervoor zorgen dat de kennis over deze ambachtelijke beroepen ook voor de komende generaties bewaard blijft. Deze Powertrail brengt jullie via verharde wegen tot diep in het Vitosha-gebergte. Het parcours is, vanaf het beginpunt gemeten, 3,5 km lang. Het beginpunt ligt op een hoogte van 702 m. De laatste cache van de reeks bevindt zich op 1.111 m. Het hoogteverschil bedraagt dus 409 meter.

HET AMBACHT

Iconen gelden als weergave van het evenbeeld van de Heiligen als bemiddelaar tussen de aardse wereld en de geestelijke wereld. De icoon maakt deel uit van de cultus en van een icoon gaat een eigen kracht uit waartoe de gelovigen zich in hun gebeden kunnen wenden.

Tegen die achtergrond was de vormgeving van de iconen aan strenge regels gebonden. De schilders mochten hun eigen talenten zeker niet ten toon spreiden, ze moesten zich houden aan de traditionele wetten, waarbij niet alleen de motieven die gebruikt werden (portretten van heiligen, scènes en personen uit het Nieuwe Testament), maar ook de opbouw van de achtergrond, de kleuren en de gebaren tot in de details waren vastgelegd. Vaak werd het werk over meerdere personen verdeeld, zodat elke schilder slechts één detail aan de icoon toevoegt.

Toch hebben er zich in de verschillende landen en streken waarin het orthodoxe geloof beleden wordt, bij het schilderen verschillende stijlen en technieken ontwikkeld waardoor de iconen mettertijd ook meer informatie prijsgaven over de kunstenaar en het respectieve land. Ook de oudste Bulgaarse icoon, die in de buurt van Preslav werd gevonden en vermoedelijk in de negende of tiende eeuw is ontstaan, vertoont een aantal specifieke kenmerken voor een Bulgaarse icoon. Dit beeld is immers samengevoegd uit een groot aantal beschilderde plaatjes keramiek. Hoewel de eenvoudige lijnen en de sterke stabilisering van de gelaatstrekken naar Byzantijnse voorbeelden verwijzen, is een icoon met keramiek iets bijzonders. Later werden iconen ook in Bulgarije op houten panelen geschilderd; in de meeste gevallen werd hiervoor gebruik gemaakt van dunne platen lindehout of cipressenhout. Op die platen werd een uit lijm, alabast en stof bestaande basislaag aangebracht. Dan begon het eigenlijke schilderwerk met natuurlijke kleurstoffen die in ei waren opgelost, lijnzaadolie en harsen.

Ook de selectie van personen en scènes ziet er in Bulgarije specifiek uit. Overal in het land zijn er natuurlijk veel iconen van de Moeder Gods, maar daarnaast bestaan er ook veel iconen van nationale heiligen. De trekken van de bewaard gebleven iconen uit de periode van het Tweede Bulgaarse Rijk (twaalfde tot veertiende eeuw) zijn ook al veel levendiger dan die van de Byzantijnse voorbeelden. Ook typisch voor de Bulgaarse icoonschilders is hun voorliefde voor strijdlustige heiligen en dramatische onderwerpen die met een moraal gepaard gaan.

De meeste Bulgaarse iconen die tot op heden bewaard zijn, zijn ontstaan in de achttiende en negentiende eeuw, toen de schildertechniek tijdens de Bulgaarse renaissance haar hoogtepunt bereikte. In vele steden (vb. Trjavna, Samokov en Bansko) ontwikkelden er zich scholen waar individuele schildersfamilies hun vaardigheden van generatie op generatie doorgaven en perfectioneerden. De vertegenwoordigers van die scholen trokken door het hele land om fresco's en iconen voor de kerken te vervaardigen. In het klooster van Rila zijn er voorbeelden te vinden van al deze scholen.

DE CACHE

De cache zit in een boom met meerdere stammen. Hou rekening met de spoilerfoto. Je hoeft de draad niet los te maken om de doos te openen. In die doos bevindt zich een pre-form van een petfles. De doos kan ook zo van het deksel geschroefd worden. Vooral bij goed weer moet je hier rekening houden met dreuzels. Gelieve een stift mee te brengen om het logboek in te vullen. In de doos is er plaats voor trackables.